Ноч [Вiктар Марцiновiч] (fb2) читать постранично, страница - 2


 [Настройки текста]  [Cбросить фильтры]

людзі: на такую працу бралі сацыяльных беспрацоўных, алкаголікаў, людзей з абмежаванымі магчымасцямі — карацей, усіх, хто не здольны атрымліваць заробак у нармальнай дыгітальнай карпарацыі.

У выпадку з навіной пра Google Homo ўсё было не так і відавочна. З аднаго боку, у рэпартажы старанна не паведамлялася пра пол істоты. Але гэта яшчэ не значыла, што тэкст скампіляваны бясполым робатам. Бо гендарная карэктнасць пасля шэрагу скандалаў зрабіла з жывымі аўтарамі навінаў акурат тое, што і так закладзена “прыроджанай” полавай амбівалентнасцю машынаў. Абыякавасць і прыхаваная цікаўнасць выглядаюць аднолькава і на першы, і на дзясяты погляд.

З іншага боку, па дробязях рэпартажу былі заўважныя і перакосы ўвагі, уласцівыя творам штучнага інтэлекту. Не было згадкі пра першыя словы, пачутыя ад Google Homo, але мелася досыць падрабязнае апісанне банкета, зладжанага боствамі-стваральнікамі ў прысутнасці прэсы і донараў. Нічога пра колер вачэй, пра шкілет, кроў і цягліцы, затое — цэлы абзац, што канчатковая версія AI была распрацаваная на аснове праграмнай зборкі Durante, перад якой першапачаткова ставілася задача ўдасканаліць Google Translate да ўзроўню, калі праграма зможа перакладаць складаныя паэтычныя тэксты, накшталт “Боскай камедыі”. Зрэшты, згадка пра Durante была адзначаная мной як фрагмент натыўнай рэкламы Google.

Але не можа ж быць, каб тэкст пра першага здольнага да крыўды штучнага чалавека быў згенераваны робатам? Гэта было б крыўдна. Я націснуў на іконку TR, і, даведаўшыся адказ, асэнсоўваў яго. І тэлефон зазваніў. Я адразу зразумеў, што гэта — той самы званок: для ўсіх іншых было запозна.

Першым, што пачулася ў слухаўцы, быў вецер. Потым праз яго прарваўся крышку хрыплы, але такі пазнавальны голас.

— Прывіт. — Вітаю, — прамовіў я са сцішаным сэрцам.

Некалькі парываў ветру, маўчанне.

— Усё добра? — Добра. Толькі халодна. — Лістапад. — Лістапад. Учора падцякала, сёння прымарозіла. Звычайнае беларускае надвор’е. Каля-нуля. — Я ведала, што ты не спіш, і ў мяне ўзнікла адчуванне, што вось проста мушу пазваніць. Нягледзячы. Быццам здарылася нешта благое. Як там Герда? — Спіць твая Герда, — адгукнуўся я. Насамрэч Герда прачнулася, узняла галаву і ўважліва слухала размову. — А як, — праз секунду ветранага шамацення, — сам? — Сам не сплю. Нешта не спіцца. — Ты толькі не падумай, што я даравала. Што я вяртаюся ці што. Я так. Чамусьці адчула, што трэба патэлефанаваць.

Герда скавытнула і прыязна гаўкнула, пазнаўшы голас былой гаспадыні. “Былая гаспадыня”. Выраз не менш дзіўны за “сінтэзаваны чалавек”.

— Бачыш, разбудзіла сабачэнцыю, — пракаментаваў я. Узважыў прымальнасць пытання з улікам нашых бягучых стасункаў і наважыўся: — Ты яшчэ ў Тыбеце? — Мяне дэпартавалі з Тыбета. Вярнулася ў Непал. Цяпер я ў Сарангоце. — У Сарангоце? — мой голас раптам падсеў. Я адчуў сябе штучным чалавекам, сінтэзаваным з графіту ў Каліфорніі. — Сустракаеш світанак?

Яна затараторыла, каб прагнаць няёмкасць:

— Так. У Сарангоце. Але, у адрозненне ад таго разу, я надумала ўзысці пешшу. Выйшла апоўначы. Таксоўка дваццаць даляраў каштавала б. — Мы на аўтобусе ехалі. — І я вырашыла, ну, зэканоміць. Павячэрала, узяла гарбаты ў тэрмас, пацягнулася наверх. Перапад вышыні несур’ёзны, меншы за кіламетр, можна было не спяшацца. Музыку слухала. Было росна, дык збочыла са сцяжыны на наезджаны гасцінец. А на ядлоўцавай алеі мяне падабраў джып з кітайскімі турыстамі.

Тут графітавы чалавек ува мне захацеў спытаць, ці не тэлефануе яна толькі для таго, каб паведаміць, што сустракае ранак у Сарангоце. Але мой унутраны графітавы чалавек ні за што не прайшоў бы тэст Цьюрынга, такі тупы ён быў бы. Бо, з улікам дачыненняў з абанентам, пытанне было б па-чалавечы непрымальнае. Замест гэтага я вымавіў хутчэй сцвярджальна:

— Прыгожа навокал. — Вяршыня зацягнутая аблокамі, але між імі бачыцца такая — не аграмадзіна нават, а неверагодных памераў вертыкальная сцяна. На шмат кіламетраў уверх. Тут адчуваеш, што сусвет невымерна большы за двухногіх кузурак. Калі выгляне сонейка, сценка — памятаеш? — зробіцца памяранцавай. — Памятаю, — я каўтнуў. — Але світанне яшчэ не пачалося, неба чорнае.

Раптам у слухаўцы пачуўся гучны рокат, нібы недзе побач з суразмоўцай узляцеў самалёт. Герда зноў гаўкнула, гэтым разам занепакоена.

— Што гэта? — устрывожыўся я. — А гэта прыкол такі. “Трубы канца”. Тут каля агляднай пляцоўкі будысцкі манастыр. Калі ўпершыню зараўло, кітайцы падскочылі спытаць, што гэта робіцца. І манахі ім адказалі, што святкуюць “пуджу канца”. Кітайцы, натуральна, пацікавіліся, чаму будысты зладзілі “пуджу канца” на досвітку, а тыя весела растлумачылі, што проста прыйшоў час. І хуценька развіталіся. Былі дужа занятыя сваімі трубамі.

Мы памаўчалі. Вецер на тым канцы сцішыўся. Чалавек — істота, якую мусіць быць надзвычай складана імітаваць. Так доўга